(Άρθρο από το "Βήμα της Κυριακής" της 13/01/2012)
-Λούκα Τ. Κατσέλη, Καθηγήτρια , Τμήμα Οικονομικής Επιστήμης ,Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
-Λούκα Τ. Κατσέλη, Καθηγήτρια , Τμήμα Οικονομικής Επιστήμης ,Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
-Δημήτρης Παπαδημητρίου, Καθηγητής Bard College, ΗΠΑ, Πρόεδρος Levy Economics Institute
-Διονύσης Γράβαρης, Καθηγητής, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης ,Πανεπιστήμιο Κρήτης
-Γιώργος Αργείτης, Επίκουρος Καθηγητής , Τμήμα Οικονομικής Επιστήμης , Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
H ελληνική κοινωνία βιώνει σήμερα μια πρωτόγνωρη και βίαιη προσαρμογή των όρων διαβίωσης και των προσδοκιών της. Η συνέχιση αυτής της αδιέξοδης οικονομικής πολιτικής που εξαθλιώνει μεγάλη μερίδα του κοινωνικού συνόλου, δημιουργεί τεράστιους κινδύνους για την κοινωνική συνοχή και τη δημοκρατία μας.
Για την ανατροπή αυτής της πορείας υπάρχει ανάγκη μιας νέας πολιτικής και κοινωνικής συνεννόησης: συνεννόησης για το πού βρισκόμαστε σήμερα, που θέλουμε να πάμε τη χώρα μας, ποια θέματα αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης , ποιες είναι οι κρίσιμες επιλογές που πρέπει να γίνουν και ποιες τελικά είναι οι βασικές διαφορές μεταξύ εναλλακτικών πολιτικών προτάσεων.
Κατά την άποψή μας, αποτελεί εθνική προτεραιότητα να υιοθετηθεί ένα Εθνικό Πρόγραμμα Ανασυγκρότησης με χρονικό ορίζοντα δεκαετίας, το οποίο να αποτελέσει τη βάση επαναδιαπραγμάτευσης του υπάρχοντος προγράμματος.
Το Εθνικό Πρόγραμμα Ανασυγκρότησης πρέπει να έχει ως βασικούς στόχους:
Α) Την απομείωση του χρέους για τον απεγκλωβισμό της χώρας από την «παγίδα χρεοκοπίας». Προτεραιότητα αποτελεί η μείωση των ετήσιων δανειακών υποχρεώσεων της χώρας σε ύψος χαμηλότερο ή τουλάχιστον ίσο του πρωτογενούς πλεονάσματος που θα δημιουργεί ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης. Μείωση μπορεί να επιτευχθεί με την εισαγωγή «ρήτρας ανάπτυξης» και με συνδυασμό μέτρων όπως εθελοντική διαγραφή ή «κούρεμα», μειώσεις επιτοκίων, επιμήκυνση χρόνου ωρίμανσης, κλπ. Πρέπει δε να στηριχθεί σ’ ένα ρεαλιστικό πρόγραμμα επίτευξης πρωτογενών πλεονασμάτων, που δεν θα αντιστρατεύεται αλλά θα υποβοηθά την επανεκκίνηση της οικονομίας και τη μείωση του χρέους και θα επιτευχθεί κυρίως μέσω διεύρυνσης της φορολογικής βάσης και πάταξης της φοροδιαφυγής .
Β) Την διεύρυνση και αναδιάρθρωση της παραγωγικής βάσης, για τον απεγκλωβισμό της χώρας από την «παγίδα παραγωγικής αποσάθρωσης». Αυτό όμως προϋποθέτει απεγκλωβισμό από ιδεοληψίες του παρελθόντος: ότι η επιχειρηματικότητα εξισώνεται με την κερδοσκοπία, ότι ο δημόσιος τομέας είναι κατ’ ανάγκη αντιπαραγωγικός, ότι οι ιδιωτικοποιήσεις αποτελούν πανάκεια ή ότι η λειτουργία δημόσιων επιχειρήσεων εγγυάται αυτόματα την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος. Η εμπειρία των τελευταίων δεκαετιών έχει οδηγήσει στην κατάρρευση αυτών των μύθων.
Προτεραιότητα αποτελεί η υλοποίηση παραγωγικών επενδύσεων και η ανάπτυξη καινοτόμων δραστηριοτήτων σε κλαδικό και περιφερειακό επίπεδο που θα ενισχύουν την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα . Η θεσμοθέτηση σταθερού και απλού φορολογικού καθεστώτος, η ριζική απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης και λειτουργίας επιχειρήσεων, η δραστική μείωση του χρόνου δικαστικής επίλυσης των υποθέσεων αποτελούν σημαντικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Εκτός των πόρων των διαρθρωτικών Ταμείων, πρόσθετη χρηματοδότηση μπορεί να εξασφαλιστεί από τη δημιουργία Τράπεζας Ανάπτυξης, κατά τα πρότυπα της γερμανικής KfW, που να χρηματοδοτεί και να παρέχει εγγυήσεις προς επιχειρήσεις στο πλαίσιο δημιουργίας τραπεζικού πυλώνα «δημοσίου συμφέροντος», καθώς και από νέα χρηματοπιστωτικά εργαλεία (ΕΤΕΑΝ, Ταμείο Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας, κλπ) ή/και έκδοση αναπτυξιακών ομολόγων με εγγύηση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
Γ) Την επανεκκίνηση της οικονομίας, για τον απεγκλωβισμό της χώρας από την «παγίδα λιτότητας». Αυτό προυποθέτει ανατροπή της συνεχούς συρρίκνωσης της ζήτησης στην οικονομία. Άμεσες προτεραιότητες αποτελούν η βαθμιαία αποκατάσταση χαμηλών συντάξεων, η ουσιαστική ρύθμιση δανείων για νοικοκυριά και επιχειρήσεις, η καταπολέμηση αδιαφανών και αθέμιτων πρακτικών τιμολόγησης, η δημιουργία Ταμείου Ρευστότητας καθώς και η ενίσχυση των συλλογικών διαπραγματεύσεων για τη συγκράτηση μισθών στον ιδιωτικό τομέα.
Στο άμεσο μέλλον, ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για τη στήριξη της οικονομικής δραστηριότητας που θα δημιουργήσει σημαντικό ανάχωμα στην προϊούσα ανθρωπιστική κρίση συμβάλλοντας και στην επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων, είναι η υλοποίηση Ειδικού Προγράμματος δημιουργίας τουλάχιστον 200.000 θέσεων εργασίας ετησίως για τρία χρόνια (2013-2015) με προτεραιότητα σε οικογένειες χωρίς εργαζόμενους ή/και ανεπαρκές εισόδημα. Χρηματοδότηση μπορεί να εξασφαλισθεί από μεταφορά πόρων του ΕΣΠΑ στο σχετικό επιχειρησιακό πρόγραμμα (ΕΠΑΝΑΔ), μετά από απόφαση σε ανώτατο πολιτικό επίπεδο.
Στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράμματος, αποτελεί εθνική προτεραιότητα η εμπέδωση ασφάλειας, διαφάνειας, λογοδοσίας, χρηστής και αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης και λειτουργίας της δικαιοσύνης. Προϋπόθεση όμως για όλα αυτά αποτελεί η αποφασιστικότητα του πολιτικού συστήματος να συγκρουστεί με κλειστά κυκλώματα πολιτικής επιρροής και εξουσίας ενισχύοντας τον εκδημοκρατισμό της οικονομίας και της πολιτικής.Σημαντική πολιτική επιλογή αποτελεί και η διαπραγματευτική στρατηγική της χώρας. Η τυφλή εφαρμογή Μνημονιακών μέτρων που ουσιαστικά επιβλήθηκαν έξωθεν και η εκχώρηση όλο και περισσότερων λειτουργιών ή /και τομέων της δημόσιας διοίκησης σε ξένους εμπειρογνώμονες επιτείνει το αίσθημα εξάρτησης και απώλειας εθνικής κυριαρχίας.
Τέλος, ο επιμερισμός του βάρους της προσαρμογής ανάμεσα στις κοινωνικές ομάδες, ο βαθμός δημοσίου ελέγχου στο χρηματοπιστωτικό σύστημα καθώς και η έκταση και η αποτελεσματικότητα των ιδιωτικοποιήσεων είναι φυσικό ν’ αποτελέσουν τρία σημαντικά πεδία πολιτικής αντιπαράθεσης καθώς αντικατοπτρίζουν διαφορετικές αξιακές προσεγγίσεις για το αναγκαίο και επιθυμητό εύρος δραστηριοτήτων αγορών και κράτους.
Είναι επομένως απαραίτητο, προσερχόμενοι στις διαπραγματεύσεις, να αποτινάξουμε από πάνω μας το φοβικό σύνδρομο ενός ηττημένου λαού που δεν διεκδικεί τίποτα αλλά υποτάσσεται στα κελεύσματα και τα συμφέροντα τρίτων υπό την απειλή εκβιαστικών διλημμάτων και ιδεοληψιών.
Είναι οι ανωτέρω επιλογές που πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο πολιτικής αντιπαράθεσης και δημοκρατικής επιλογής και όχι η στείρα αντιπαράθεση στη βάση κατασκευασμένων εκβιαστικών ψευτοδιλημμάτων και ιδεοληψιών. Μια ελάχιστη συνεννόηση, ακόμα και ως προς το πεδίο πολιτικής σύγκρουσης, κρίνεται αναγκαία αν θέλουμε το πολιτικό σύστημα να ανακτήσει σταδιακά την αξιοπιστία του και το 2013 να αποτελέσει αφετηρία για την έξοδο της χώρας από την κρίση.
(Στην ηλεκτρονική σελίδα του Βήματος, στην τοποθεσία http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=492774 θα βρείτε σε πλήρη ανάπτυξη την ανωτέρω παρέμβαση.)
