-Tι περιμένετε από τη Σύνοδο Κορυφής κυρία Κατσέλη;
Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν ξεκαθαρίσει ότι δεν θα ληφθεί καμία οριστική απόφαση για την καταβολή της δόσης των 31,5 δις ευρώ πριν από την υποβολή της Έκθεσης που δεν αναμένεται να είναι έτοιμη πριν το τέλος Οκτωβρίου. Επομένως, περιμένω παροτρύνσεις για υλοποίηση των συμφωνηθέντων και νέα πίεση για ψήφιση των μέτρων .
-Το μνημόνιο βγαίνει; Οι Έλληνες μπορούν να σηκώσουν στις πλάτες τους ένα νέο πακέτο ύψους περίπου 9 δις ευρώ και μάλιστα μόνο μέσα σε ένα χρόνο, στο 2013;
Το μνημόνιο δεν βγαίνει. Αυτό το έχει προεξοφλήσει η αγορά. Το επισημαίνει το ΔΝΤ με κάθε ευκαιρία. Η κα Λαγκάρντ πριν λίγες μέρες δήλωσε ότι οι χώρες της ευρωζώνης δεν πρέπει να εμμένουν τυφλά στους σκληρούς δημοσιονομικούς στόχους που έχουν τεθεί, αν οι τελευταίοι πλήττουν την ανάπτυξη περισσότερο από τις αρχικές εκτιμήσεις! Εμείς εδώ κάνουμε το ακριβώς αντίθετο!
Ούτε όμως η Κυβέρνηση - που προσπαθεί να αποδείξει στους εταίρους μας ότι είναι «καλή μαθήτρια» - ούτε οι ευρωπαίοι εταίροι – που προσπαθούν να κερδίσουν χρόνο - είναι διατεθειμένοι να παραδεχθούν την αποτυχία του προγράμματος μέχρι να ψηφισθεί το νέο επώδυνο πακέτο μέτρων.
Πρόκειται όμως για παραλογισμό!
Σε μια οικονομία που είναι ήδη σε βαθιά ύφεση, τα νέα μέτρα θα βαθύνουν ακόμα περισσότερο την ύφεση, θα διογκώσουν την ανεργία και θα οδηγήσουν την οικονομία σε γενικευμένη στάση πληρωμών. Οι πολίτες, που στη μεγάλη τους πλειοψηφία έχουν υποστεί τεράστιες μειώσεις στα εισοδήματά τους τα τελευταία χρόνια, αδυνατούν πλέον να σηκώσουν νέα βάρη. Γι’ αυτό και πιστεύω ότι το νέο πακέτο μέτρων, ακόμα κι αν ψηφιστεί, αναγκαστικά θα ανατραπεί.
-Το μήνυμα της Μέρκελ στον Σαμαρά ήταν “πάρτε μέτρα, κάντε διαρθρωτικές αλλαγές και μετά θα σας βοηθήσουμε”. Μήπως φταίει και η ελληνική πλευρά για τη αυστηρή μεταχείριση που έχει από τους δανειστές; Ολο λέει ότι θα κάνει και στο τέλος δεν τηρεί τα συμφωνηθέντα;
Το νέο πακέτο μέτρων των 9 δις περίπου ευρώ δεν περιλαμβάνει διαρθρωτικά μέτρα αλλά νέες οριζόντιες μειώσεις μισθών, συντάξεων, και επιδομάτων ύψους 7,8 δις και νέες φορολογικές επιβαρύνσεις ύψους 2 δις για τα συνήθη υποζύγια.
Η κα Μέρκελ απέφυγε επιμελώς να πει αν η εφαρμοζόμενη μνημονιακή πολιτική της βίαιης λιτότητας, που βυθίζει την ελληνική κοινωνία ολοένα και περισσότερο στην εξαθλίωση, θα οδηγήσει στην έξοδο από την κρίση. Απέφυγε, ακόμη, να πει αν το πρόγραμμα της Τρόϊκα εξασφαλίζει τη βιωσιμότητα του χρέους της Ελλάδας και συμβάλλει στην επάνοδό της στο δρόμο της ανάπτυξης.
Αυτά τα «καυτά ζητήματα» θα έπρεπε η Ελληνική Κυβέρνηση να τα θέσει στους δανειστές μας από την πρώτη στιγμή που εκλέχθηκε, προτού μπει σε οποιαδήποτε τεχνική διαπραγμάτευση με την Τρόικα. Έπρεπε να διεκδικήσει πολιτική απόφαση για επαναδιαπραγμάτευση του επίσημου χρέους και μέτρα συμβατά με την επίτευξη ενός θετικού ρυθμού ανάπτυξης και δημιουργίας θέσεων εργασίας το συντομότερο δυνατό .
Έπρεπε, τέλος, να προτάξει και να δεσμευτεί στην υλοποίηση ενός συνεκτικού προγράμματος διαρθρωτικών αλλαγών για πάταξη της φοροδιαφυγής, αναδιοργάνωση του δημόσιου τομέα, ριζική απλούστευση διαδικασιών αδειοδότησης και λειτουργίας των επιχειρήσεων και αναμόρφωση του συστήματος υγείας και κοινωνικών παροχών.
-Με αφορμή τις αποκαλύψεις που κάνει ο Παναγιώτης Ρουμελιώτης στο βιβλίο του “Το άγνωστο παρασκήνιο της προσφυγής του ΔΝΤ” που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λιβάνη, θέλω να σας ρωτήσω αν και εσείς πιστεύετε ότι μια αναδιάρθρωση του χρέους τότε θα γλύτωνε τη χώρα από πολλά δεινά στη συνέχεια...
Η καθυστέρηση στην αναδιάρθρωση του Ελληνικού χρέους, αναμφίβολα, επέφερε πιο επώδυνα μέτρα, μεγαλύτερη ύφεση στην Ελληνική οικονομία και χειρότερες προοπτικές για ανάκαμψη των επενδύσεων και της οικονομικής δραστηριότητας.
Προσωπικά, ήδη από τον Δεκέμβριο του 2009, είχα υπογραμμίσει δημοσίως την ανάγκη άμεσης παρέμβασης στην αγορά ομολόγων εκ μέρους της ΕΚΤ για την ανακοπή της κερδοσκοπικής επίθεσης που εξαπολύθηκε από τους διαχειριστές κεφαλαίων και τη μείωση του κόστους δανεισμού της χώρας.
Η επίσημη και δημόσια θέση, τόσο του τότε Πρωθυπουργού όσο και του τότε Υπουργού Οικονομικών, ο οποίος είχε την ευθύνη των διαπραγματεύσεων, ήταν κάθετα αντίθετη με την επιλογή της αναδιάρθρωσης, τουλάχιστον μέχρι τον Μάιο του 2011. Το σκεπτικό τους ήταν ότι αυτή θα αποσταθεροποιούσε το τραπεζικό σύστημα, τα ασφαλιστικά ταμεία και την αξιοπιστία της χώρας.
Τελικά, η καθυστέρηση της αναδιάρθρωσης - με την ανοχή αν όχι ενεργό συμμετοχή της κας Μέρκελ και του κου Σαρκοζί - ωφέλησε το Ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα καθώς οι περισσότερες μεγάλες Ευρωπαϊκές τράπεζες κατόρθωσαν να «ξεφορτώσουν» στο διάστημα μεταξύ Δεκεμβρίου 2009 και Δεκεμβρίου 2011 Ελληνικά ομόλογα αξίας πάνω από 100 δις, περιορίζοντας τις ζημιές τους στο ελάχιστο.
Δυστυχώς, το οικονομικό επιτελείο τότε δεν εκμεταλλεύτηκε το μεγάλο άνοιγμα των Ευρωπαϊκών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων σε Ελληνικά ομόλογα για να ενισχύσει τη διαπραγματευτική της δύναμη απέναντι στους εταίρους μας.
-Ποια θεωρείτε ότι ήταν τα πιο σημαντικά λάθη της κυβέρνησης Παπανδρέου και τα οποία αν αποφεύγονταν ίσως η χώρα να γλύτωνε τα μνημόνια;
Η σφοδρότητα της επίθεσης από τις αγορές στα Ελληνικά ομόλογα ήταν τέτοια, το κόστος δανεισμού τόσο υψηλό και οι ανάγκες χρηματοδότησης τόσο πιεστικές που ειλικρινά δεν πιστεύω ότι μπορούσαμε να αποφύγουμε την είσοδό μας στον Μηχανισμό Στήριξης.
Τα μέτρα όμως τόσο το 2010 όσο και το 2011 και 2012 κατά τη διάρκεια των τριμηνιαίων αναθεωρήσεων θα μπορούσαν να είναι πολύ διαφορετικά αν είχε τεθεί έγκαιρα το ζήτημα της αναδιάρθρωσης χρέους, αν υπήρχε βούληση για ουσιαστική διαπραγμάτευση, αν είχε συσταθεί διαπραγματευτική ομάδα, αν είχαν μπει «κόκκινες γραμμές» στην ανεξέλεγκτη περικοπή μισθών και συντάξεων και στην αποδόμηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων, αν υπήρχε αποτελεσματική εποπτεία στο τραπεζικό σύστημα, αν υλοποιείτο το πρόγραμμα για την πάταξη της φοροδιαφυγής από το 2009.
-Και σήμερα το ΔΝΤ προειδοποιεί ότι το χρέος δεν είναι βιώσιμο και ζητάει νέο “κούρεμα”. Ποια είναι η γνώμη σας;
Είναι κάτι που εδώ και πολύ καιρό επαναλαμβάνω. Το νέο «κούρεμα» είναι ζήτημα χρόνου να γίνει, καθώς το χρέος, με τα μέτρα που λαμβάνονται, γίνεται ολοένα και λιγότερο βιώσιμο. Έχει ήδη προεξοφληθεί από τις αγορές αλλά, πιστεύω, και από τους ίδιους τους δανειστές μας. Θα γίνει όμως αφού πρώτα ψηφισθούν τα μέτρα ώστε να παρουσιασθεί η νέα αναδιάρθρωση ως επιβράβευση.
-Είναι πραγματικό το δίλημμα “ή δόση και μέτρα ή έξοδος από το ευρώ;”
Το δίλημμα είναι ψευδεπίγραφο. Η απειλή εξόδου της χώρας από το ευρώ στερείται νομικής θεμελίωσης και οικονομικής λογικής. Εάν συνέβαινε, τότε θα είχαμε παύση εξυπηρέτησης δανείων και θα αποσταθεροποιείτο ολόκληρο το Ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, με αλυσιδωτές επιπτώσεις σε άλλα κράτη – μέλη της Ευρωζώνης απειλώντας το ίδιο το ευρώ.
Δυστυχώς, η τρικομματική κυβέρνηση αλλά και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εξακολουθούν να το χρησιμοποιούν ως μέσο εκφοβισμού για να νομιμοποιήσουν την πολιτική της αδιέξοδης λιτότητας και εσωτερικής υποτίμησης.
-Η επιμήκυνση θα λύσει το πρόβλημα;
Εφόσον το ίδιο το φάρμακο που δίνεται σκοτώνει, η χορήγησή του σε μικρότερες δόσεις απλώς επιφέρει αργότερο θάνατο… Η επιμήκυνση θα διογκώσει το πρόβλημα. Διότι εάν πάρουμε μία χρονική παράταση 2-3 χρόνων στην εφαρμογή μίας λανθασμένης συνταγής, τότε στο τέλος θα χρειαστούμε και νέο πακέτο στήριξης, το οποίο κανένας δεν πρόκειται να μας δώσει! Επομένως, θα οδηγηθούμε με μαθηματική ακρίβεια σε ασύντακτη χρεοκοπία.
Μόνη λύση είναι να μπει τέλος στην πολιτική της αδιέξοδης λιτότητας και να ληφθούν μέτρα συμβατά με την επανεκκίνηση της οικονομίας παράλληλα με τις διαρθρωτικές αλλαγές που προανέφερα, Να προχωρήσουμε αμέσως σε νέα αναδιάρθρωση του χρέους, που θα συμπεριλάβει ομόλογα που κατέχει η ΕΚΤ, με διασύνδεση της αποπληρωμής του εναπομείναντος χρέους με την πορεία του ΑΕΠ.
Ταυτόχρονα, η Ε.Ε. πρέπει να προχωρήσει σε ταχεία εφαρμογή των αποφάσεων που υιοθετήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον περασμένο Ιουνίου, να προωθηθεί το σύστημα ενιαίας τραπεζικής εποπτείας και να εφαρμοστεί το πρόγραμμα της ΕΚΤ που ανακοινώθηκε πριν ένα μήνα για παρέμβαση στις αγορές χρέους χωρίς χρονικούς περιορισμούς για όλες τις χώρες που αντιμετωπίζουν πρόβλημα.
-Θα υπάρξουν διαρροές στη ψήφιση των μέτρων;
Ενδεχομένως. Οι τριγμοί στα κόμματα που στηρίζουν την κυβέρνηση είναι πλέον καθημερινοί. Τα νέα μέτρα θα δοκιμάσουν τη συνοχή των κομμάτων, καθώς οι βουλευτές θα κληθούν - σε πλήρη αναντιστοιχία με ότι υποστήριζαν λίγους μήνες πριν προεκλογικά - να ψηφίσουν το πλέον επώδυνο και σκληρό πακέτο λιτότητας σε μια κοινωνία που είναι ήδη εξαθλιωμένη.
-Πόσο χρόνο ζωής δίνεται σtην κυβέρνηση συνεργασίας;
Η συνοχή της τρικομματικής κυβέρνησης μπορεί να μην κινδυνεύσει. Ωστόσο, οι κοινωνικές πιέσεις και εντάσεις που θα φέρουν τα νέα μέτρα θα είναι τέτοιες που οι πολιτικές εξελίξεις πιστεύω ότι θα είναι και ραγδαίες και απρόβλεπτες.
-Βενιζέλος…
Ένας ακόμα επιφανής στην κατηγορία των μοιραίων…
-Τσίπρας…
Μακάρι να μπορέσει να κάνει την υπέρβαση που επιβάλλουν οι καιροί…
-Κουβέλης…
Μπαλαντέρ ενός αδιέξοδου παιχνιδιού…
